30 Mayıs 2008 Cuma

Diyabetlilere özel diyet

Diyabetlilere özel diyet

Sağlıklı ve dengeli diyet, diyabetliler için çok daha önemlidir. Dengeli diyet tedavisi, kan şekerinin yükselmesini ve diyabetin komplikasyonlarını engeller.

Şeker hastası olduğunuz tespit edildiyse, sağlıklı bir beslenme tedavisi uygulamalısınız. Bu tedavi, kan şekeri kontrolünüzde son derece önemli olup, mutlaka bir diyet uzmanı tarafından hazırlanmalıdır. Diyet uzmanınız, sizin yaşınıza, boyunuza, kan değerlerinize, aktivite düzeyinize ve ilaç tedavinize göre, özel beslenme tedavisi planlamalıdır.

Neler yapmalısınız?
· Kan şekeri kontrolü için öncelikle kilonuzu, ideal kilonuza getirmelisiniz. Ayrıca ne yediğinizle birlikte, ne kadar yediğiniz de önemlidir. Vücut ağırlığınızı ideal seviyede tutmak, kan şekerinizi de kontrol etmenizi sağlar.
· Tip II diyabetlilerin kan şekeri kontrolünde; diyet, yaşam şekli değişikliği ve ilaç tedavisi oldukça önemlidir.
· Vücut enerji metabolizmasını, sindirim, boşaltım, dolaşım, gelişim gibi yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesi ve vücut ısısını normal seviyede tutmak için kullanır. Bu nedenle fiziksel aktivite için de enerjiye ihtiyaç vardır. Bütün harcanan enerji toplamı, besinlerle aldığımız enerjiden fazla ise kilo verilir, az ise kilo alınır.
· Enerji, kalori ile ölçülür. Kalori vücuda aldığınız yiyeceklerle elde edilir. Kişinin ne kadar enerjiye ihtiyaç olduğu; yaş, kilo, aktivite seviyesi ve metabolizmasına göre değişir. İri yapılıların, minyon tiplilere göre daha çok enerjiye ihtiyaçları vardır.
· Fiziksel olarak aktif insanların, pasif olanlara göre daha çok enerjiye ihtiyaçları vardır.
· Aynı yaşta, aynı cinste, aynı aktivitede bulunsalar bile, herkesin metabolizması farklı olduğu için, farklı miktarda enerji harcanır.
· Sağlık durumlarına göre de enerji metabolizması değişir. Örneğin tiroid bezinin yeterli tiroid hormonu salgılamadığı kişiler daha az enerji harcarlar. Çünkü metabolizmaları daha yavaş çalışır.
İdeal ağırlığınızı en iyi, doktorunuz ve diyet uzmanınız verir. Ancak genel olarak, beden kitle endeksinizi 18-25 kg/m² arasında tutmalısınız.
Yiyecek grupları 5’e ayrılır;
- Yağ ve kolesterol,
- Protein,
- Karbonhidratlar,
- Vitaminler, mineraller
- Posa.
Yağ ve kolesterol
Kanda çok fazla yağ ve kolesterol kalp, beyin damarları ile diğer organ damarlarında blok oluştururlar. Tıkalı damarlar ise kalp krizine neden olur.
1 gram yağ 9 kalori, 1 gram karbonhidrat ve protein, 4 kalori enerji verir. Vücudun toplam gereksinim duyduğu kalorinin en fazla yüzde 30’u yağlardan gelmelidir.
Proteinler
Proteinler vücudun yapı taşıdır. Protein; et, kümes hayvanları, balık, kuru baklagil, yumurta, süt ve süt ürünlerinde bulunur.
1 gram protein, 4 kaloridir. Günlük enerji ihtiyacının yüzde 10-20’si proteinlerden karşılanmalıdır.
Karbonhidratlar
İki tip Karbonhidrat vardır. Bunlar; basit ve kompleks karbonhidratlardır.
Basit Karbonhidratlar; Şeker, bal, reçel ve kolalı içeceklerde bulunur.
Kompleks Karbonhidratlar; Meyve, sebze, tam buğday ekmeği, kuru fasulye, mercimek, nohut yani kurubaklagiller içinde bulunur.
Karbonhidratların özellikleri:
· Basit karbonhidratlar, kan şekerini kompleks karbonhidratlara göre daha hızlı yükseltir.
· Kompleks karbonhidratlar, kişinin daha uzun sürekli tok hissetmelerine neden olur. Çünkü içeriğinde yüksek lif vardır.
· 1 gram karbonhidrat 4 kaloridir. Toplam günlük enerjinin yüzde 50-60’ı kompleks karbonhidratlardan gelmelidir.
Vitaminler
Vitamin ve mineraller, vücut tarafından üretilmez, ancak dışardan alınabilir. Yetersizliğinde hastalıklara yol açan vitamin ve minerallerin, fazla kullanımı da zararlıdır. Bu nedenle vitamin ve mineral desteklerinin mutlaka doktor veya diyet uzmanına danışarak alınması gerekir.
Vücudun vitamin ihtiyaçları genellikle; Vitamin A, Vitamin B grupları, Vitamin C, Vitamin D, Vitamin E ve Vitamin K’dır.
Vücudun genel olarak ihtiyacı olan mineraller; tuz, potasyum, kalsiyum, magnezyum, fosfor, çinko ve demirdir.
Posa
Posa, bitkisel kaynaklı besinlerde, sebze, meyve, tahıl, kurubaklagillerde bulunur. Posa, bağırsakların yüzeyini koruduğu için bağışıklık sistemini güçlendirir ve toksik maddelerin temasını kısıtladığı için kolon kanserine karşı koruyucudur.
İnsan vücudu posayı sindiremez, bu nedenle posadan kalori üretilmez.
Diyabetlilere 6 basamakta doğru beslenme
1- Diyabetliler çeşitli ve farklı yiyecek gruplarını tüketilmelidir.
2- Vücudunuz için yeterli miktarda yemek yiyin. Fazladan tükettiğiniz her besin, ekstra kalori verir. Ekstra kalori ise vücutta yağ olarak depolanır ve kan şekerinizin ayarını bozar. Düzenli egzersiz ve diyetle ideal kilonuzu koruyun.
3- Daha çok tahıl, sebze ve meyve tüketin. Çünkü bunlar yoğun miktarda posa, vitamin ve mineral içerir. Ayrıca bu besinler düşük kalori olmakla birlikte, kolesterolsüz ve yağdan fakirdir.
4- Günlük tükettiğiniz yağ miktarını azaltın.
5- Şeker, tatlı, alkol, tuz ve tatlı içecekleri tüketmeyin.
6- Eğer içiyorsanız, sigarayı bırakın.
Diyabetliler nasıl beslenmeli?
Hangi grup yiyeceklerden, kaç porsiyon tüketeceğinizi; yaşınız, cinsiyetiniz, boyunuz, fiziksel aktiviteniz ve kan şekeriniz belirler. Bu nedenle beslenme planınız, kişiye özel olarak doktorunuz veya diyet uzmanınız tarafından hazırlanmalıdır.
· Tahıl grubundan en az 3 porsiyon tüketin. Tam tahıllı ekmek, bulgur, siyah pirinç tüketin.
· Koyu yeşil yapraklı, turuncu sebzeler, fasulyegiller ve nişastalı sebzelerden karışık tüketin.
· Mevsimine göre değişik taze meyveyi, posa içerdiği için mutlaka tercih edin.
· Kuru baklagiller iyi protein kaynakları olmaları yanında, oldukça yüksek posa içerirler. Bu nedenle beslenme planınızda mutlaka kurubaklagillere özel bir yer ayırın.
· Günlük yağ tüketiminizdeki tercihinizi, ayçiçek ve zeytinyağı olarak belirleyin.
· Katı yağları ve margarinleri tüketmeyin.
· Kuru yemişleri sınırlı tüketin.
· Yoğurt, ayran, peynir, süt gibi ürünlerin, düşük yağlı veya yağsız olanlarını tercih edin.
· Proteinlerden düşük yağlı olanları tercih edin. Kümes hayvanları ve kırmızı etlerin görünen yağlarını ayıklayın; etleri ızgara, haşlama veya fırında pişirin.
· Günlük fiziksel aktivitenizi ihmal etmeyin. Yetişkin diyabetliler günde 30 dakika, çocuk diabetliler ise günde 60 dakika fiziksel aktivite yapmalıdır.
· Kan şekeri seviyenizin ölçümü ve diyetinizin ayarlanması, aktivite günlerinizdeki enerji için önemlidir. Kan şekeri düzeyinize göre ilaç ve insülin dozunuz değişir.
· Öğün atlamayın 4-5 saatte bir yemek yiyin. Özellikle insüline bağlı tip I diyabetler, her gün aynı saatte yemek yemeliler.
· Porsiyon ölçünüzü mutlaka kontrol edin. Yiyeceklerinizi doğru ölçüde yediğinizden emin olun.

Hiç yorum yok: