ŞEKERİN ETKİLERİ

'Şeker'li hayatlar...(4)

Eğer şeker seviyesi kontrol altında tutulmazsa diyabet gözden kalbe, birçok organa zarar verebilir. Denge bozukluğu ve unutkanlık da şeker hasarları arasında 05/02/2003 (3043 kişi okudu)

Ferhan Kaya POROY (Ar�vi)
Hastalık 'üretiyor'
Diyabet ne gibi hastalıklara neden oluyor?
Şeker hastalığı kronik bir hastalık. Şimdilerde uygulanan tedavi yöntemleriyle şeker hastalarının yaşam süreleri uzadığı için çeşitli komplikasyonlar da ortaya çıkıyor. Eskiden insülinin keşfinden önce çocuk şeker hastalığına yakalanırsa iki-üç sene içinde ölüyordu. Çünkü insülin ve haplar yoktu. Şeker hastalarının ömrünün uzamasıyla şekerle birlikte ortaya çıkan tahribatlar başladı. Bunlar arasında, kan yağlarının yükselmesi, üre artışı, tansiyon yükselmesi, kalp şikâyetleri yer alıyor. Ayrıca enfeksiyonlara karşı yatkınlık artıyor. Genel olarak komplikasyonları üç grupta toplayabiliriz.
Şeker hastalığının acil komplikasyonları: Diyabet komaları, yani şeker yükselmesi ve düşmesinin yol açtığı komalar, diyabetin acil komplikasyonları arasında gösterilebilir. Bunların arasında şekerin yaptığı enfarktüsler, beyin kanamaları, ayaklarda kangren ve mide-bağırsak kanamaları gelir.
Kronik komplikasyonlar: En önemlisi damar hastalıkları. Şeker, damar hastalığına iki türlü etki yapar. Biri kılcal damarlarda, diğeri toplar-damarlarda görülen daralma şeklindedir. Bir de nöropati dediğimiz sinir hücrelerinin ölümü şeklinde ortaya çıkan bir hastalık vardır. Şeker hastalarının yüzde 70-75'inde göz komplikasyonları olur. İkincisi yüzde 40-45 ile böbrek hastalıklarıdır. Ondan sonra da sinir uçlarında yüzde 20 ile 30 arasında hastalık görülür. Diyabetin komplikasyonları arasında kadınlarda libido azalması yani cinsel isteksizlik, orgazm olamama, erkeklerde de iktidarsızlık görülebilir. Erkeklerde 45-60 yaş arasında cinsel şikâyetler sıkça ortaya çıkar.
Şeker hastalığının dengeye de etkisi olur. Beyinde meydana gelen kılcal damar bozuklukları baş dönmeleri veya unutkanlıklar ortaya çıkarabilir. Hastaların yüzde 40 ile 50'si 'Oturup kalkarken dengemi bulamıyorum. Bir koridordan geçerken duvarlara çarpıyorum. Sabah tuvalete kalkmak için yataktan kalktığımda düşüyorum' diye şikâyetlerini dile getirir.
Şeker bu durumda alzheimer'a da neden olabilir diyebilir miyiz?
Alzheimer kendine has bir hastalıktır, ama şekerin beyinde yarattığı tahribat alzheimer'a benzeyen bulgular verir.
Şeker hastalığının tedavisi nasıl yapılıyor?
Tedavide dört ana esas vardır:
1- Diyet
2- İlaç: İlaç ya ağızdan kullanılan tabletler ya da insülin şeklinde olur.
3- Egzersiz veya hareket
4- Eğitim
Diyabet tedavisinde kullanılan ilaçlar neler?
İlaçlar, ağızdan kullanılan tabletler ve insülin diye ikiye ayrılır.
İnsülin doğrudan doğruya kan şekerini düşürür. Oral ilaçlar da pankreasa etki eder ve organın insülin salgılamasına yarar. İlaçları genellikle yaşlı hastalara veriyoruz. İnsülini ise genç hastalara veya ilaçlara dirençli yaşlı hastalara öneriyoruz.
Uzun süre ilaç kullandıktan sonra şekeri düşmeyen yaşlı hastalarda insülin tedavisiyle başarılı sonuçlar alıyoruz. Her gün ilaç firmaları yeni yeni ilaçlar çıkarıp bunun reklamını yapıyorlar, ama aslında hepsinin mekanizması aynıdır. Son zamanlarda piyasada insülin direncini azaltıcı
birkaç ilaç çıktı.
İnsülin tedavisinde yenilikler var mı?
İnsülin çok gelişti. İnsülin tedavisinde pompalar kullanılıyor. Bu pompa vücutta, cilt üzerine bağlanıyor ve kendi kendine ayarlandığı zaman da insülin veriyor. Ayrıca insülin kalemleri var. Bunların uygulanması son derece kolay. Enjektöre artık gerek kalmadı. İnsülin en zararsız tedavi şeklidir. Bir hormondur. Hastaların insülin kullanmaktan korkmaması gerekir.

---

Cinselliğe çifte darbe
Şeker hastalığı erkeklerde sertleşme sorununa, kadınlarda cinsel isteksizliğe neden olabiliyor.
Birçok kişi şeker hastalığının direkt olarak erkeklerde sertleşme sorununa neden olduğunu düşünüyor. Oysa şekerin kendisi, sertleşme sorunu yaratmıyor. Fakat tüm vücutta şekerin yaptığı sinir ve damar bozuklukları sertleşme sorununa yol açıyor. Bu şikâyetle merkezlere başvuran hastaların yüzde 20-30'unu diyabetliler oluşturuyor. Sorunun açık şekli şöyledir: Bir erkek cinsel istek duyup, cinsel açıdan uyarılmasına karşın penisi cinsel ilişkiye yetecek ve sürdürecek düzeyde değildir.
Bu sorunu olan hasta neler yapmalı?
Her hastalıkta olduğu gibi bu durumda da hekimle hastanın görüşmesi çok önemli. Önce bazı kan tetkikleri yapılır. Daha sonra damar yapısını incelemek için bazı testler yapılır. Bunun için insülin kullanan şeker hastalarının yakından tanıdığı insülin iğnesiyle penis içine ilaç vererek test yapılır. Bütün bu tetkiklerle yeterli bilgi sağlanamazsa penis damarlarının anjiyosu ve filmi çekilir.
Önemli olan hastalığın teşhis edilmesidir. Hastalık teşhis edildikten sonra tedavisine başlanır. Her türlü sertleşme sorununun tedavisi var. Son yıllarda ağızdan alınan ilaçların da bulunması hastaları rahatlattı. Bu ilaç tedavide yeterli olmazsa penise ilaç enjektesiyle sertleşme sağlanabilir. Ayrıca vakum aleti, idrar yolu içine ilaç sıkılması gibi yöntemler de var.
Kalp, böbrek ve göze etkisi
Göz içi kılcal damarların kanaması veya su toplanmasıyla veya gözün görme noktasında meydana gelen bir bozukluk sonucunda şeker hastası kör bile olabilir. Bu nedenle şeker hastasının sürekli kontrol altında olması gerekir.
Tip-2 diyabet ciddi komplikasyonlar doğuran müzmin ve ağır bir hastalık. Bu komplikasyonlar arasında en ağır olanı retinopati, yani göz dibi kanaması.
Kan şekeri ve tansiyonun kontrolü halinde retinopati önlenebilir. Ya da hastalık başlamışsa gelişmesi durdurulabilir. Her diyabetikte, yılda bir defa göz dibi muayenesi yapılmalı. Bazı retinopati türlerine lazerle yapılan tedavi, görme kaybını önlemekte etkili olur. Lazer mucize yaratan bir tedavi değil. Hastalığın ilerlememesi için yapılıyor. Bu tedaviden sonra hastanın gece görmesi azalabilir, görme alanında leke ortaya çıkabilir.
Böbrekleri nasıl bozuyor?
İdrarı ve kanı süzen damarlarda bozulmalar olabilir. Yani böbreğin idrarı süzdüğü elek bozulur. Kanda dolaşan kalsiyum, protein, ürik asit süzülemez ve idrara geçer.
Diyabet ve kalp hastalıkları
Diyabetlilerde ölüm nedenlerinin yüzde 80'ini damar sertliğinin neden olduğu hastalıklar oluşturuyor. Bunların üçte ikisi koroner arter hastalığına, üçte biri ise beyin damarlarının veya kılcal damarların hastalığına bağlı. Diyabetli hastaların önemli bir bölümünde 'sessiz koroner arter hastalığı' var. Bir başka deyişle koroner arter hastalığının tanımlanmasında yardımcı olan göğüs ağrısı diyabet hastalarında hissedilmez. Oysa enfarktüs sırasında göğüs ağrısı en önemli bulgu. Diyabetli hastalar kan şekerini kontrol altına alınması konusunda gösterdikleri titizliği kalp sağlığı konusunda da göstermeli. İşte bunun için bazı öneriler:
1- Kan şekeri, kolesterol ve tansiyonunuzu ölçtürün.
2- Önemsiz gibi görülebilen göğüs ağrısı, çarpıntı, nefes darlığı ya da çabuk yorulma, koroner arter hastalığının ilk belirtisi olabilir. Bu şikâyetler hekime bildirilmeli.
3- Hastalar her yıl elektrokardiyografi çektirmeli.
4- En azından haftada üç-dört kez 40 dakika yürüyüş ve fazla kilolardan kurtulma, sağlıklı yaşam için önemli.
* * * * * * * *