 Yazdır  Yolla | Arşive Ekle | Yaşam |
'Şeker'li hayatlar...(6)
Ferhan Kaya POROY (ArÅ�vi) Düzenli yaşam tedavinin şartı Türk Diyabet Cemiyeti Başkanı, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Nazif Bağrıaçık, diyabetlileri aydınlatmayı sürdürürken, özellikle düzenli hayat öneriyor. Şeker ne sıklıkla ölçülmeli? Bir insan şeker hastası değilse senede bir veya iki kez şekerini kontrol ettirmelidir. Kan şekeriyle birlikte hemoglobin A1C'ye de baktırması gerekir. Tek başına şeker testi bir anlam ortaya çıkarmaz. Ama kişi şeker hastasıysa, hap kullananların haftada bir, insülin kullananların da her gün kan şekerine baktırması gerekir. Tansiyon gibi şeker ölçüm aletleri de eve girdi. Bunların yaptığı ölçümler sağlıklı mı? Sağlıklıdır ve ölçümleri de son derece doğrudur. Özellikle şekeri sürekli yükselen hastaların bu aletleri mutlaka kullanması gerekir. Bu aletler sayesinde hasta şekerini evde her an ölçebilir ve ilacının dozunu ayarlayabilir. Ölçüm için kurallar var mı? Açlık şekeri için 9-12 saatlik açlık gerekir. Yani aç karnına şeker baktırıyorum diyebilmek için en az 9 veya 12 saat aç kalınması gerekir. Sabah açlık şekerine baktıracak olan bir kişinin gece saat 10.00'dan sonra hiçbir şey yememesi gerekir. Gece yarısı 02.00'de yemek yiyen bir kişinin açlık şekeri doğru sonuç vermez. Tokluk şekerine de yemeklerden 1 veya 2 saat sonra bakılmalıdır. Hangi sporları yapmalılar? Şeker hastası ağır sporları yapmamalı. Düzenli, hafif egzersizler faydalıdır. Özellikle çocuklarda tenis, halter ve yüzme gibi ağır sporları önermiyoruz. Ama diğer tüm sporları yapabilirler. Kesik ve sıyrıklar şeker hastalarında neden geç iyileşir? Bunun nedeni şekerin ciltte fazla miktarda toplanmasıdır. Bu hastaların idrarında şeker vardır. Salyası ve gözyaşı tatlıdır. Avuç içindeki terde bile şeker vardır. Yaralanmalarda da ciltteki şeker yaranın üzerinde mikropların çabuk üremesine neden olur. Bu yüzden yara iyileşmez. Şeker hastalığının alkolle ilgisi var mı? Alkol fazla miktarda, yani bir dubleden fazla alınırsa şekeri artırır. Alkol şeker içerir. Örneğin şarap, bira, kanyak grubu vücutta hemen şekere dönüşür. Ama sek içkiler, (rakı-votka-viski) bir dubleye kadar alındığında metabolizmayı pek etkilemez ancak miktarı yükseldiğinde şekeri de yükseltir. Sigara hastalara zararlı mı? Sigara damar hastalıklarına neden olduğu için yasaklıyoruz. Uzun yolculuklar şekeri etkiler mi? Özellikle ABD ve Uzakdoğu'ya gidecek olan hastalarımıza saatlerini Türkiye saatine göre ayarlamalarını öneriyoruz. Örneğin diyabetli hasta Türkiye'de düzenli olarak saat 12.00'de yemek yiyor. Eğer uçağa 10.00'da binerse, mutlaka saat 12.00'de yemek yemesi gerekiyor. Sonra saatine bakması ve akşam yemeğini yine Türkiye'de yediği saatte yemesi şart. Ertesi sabah, gittiği yerde öğlen bile olsa öğünlerine sabah kahvaltısı ile başlamalı. Hem profesyonel sporcu hem diyabetli 27 yaşındaki Muammer Konuk, 14 yıllık Tip-1, yani insüline bağımlı bir diyabet hastası. Ama o spor tutkusundan hiç vazgeçmiyor. Profesyonel bisikletçi Muammer, şekerli hayatını Türk Diyabet Cemiyeti'nin dergisine anlattı. Diabetle nasıl tanıştınız? Okuduğum okul yatılıydı, Yatakhane en üst kattaydı, tuvalet ise en alt katta. Bir süre sonra dört-beş defa en üst kattan en alt kata tuvalet için inip çıkmak gibi bir problemim olmaya başladı. Küçük bir tahlil sonucunda şeker hastası olduğum belirlendi. Nasıl bir tedavi verdiler? Hemen insülin tedavisine başladım. 1997 yılına kadar her şey gayet güzel devam etti. 1997'de bir gün ormanda kamp kurarak spor yapıyordum. Orada ciğerlerimi üşüttüm ve ateşli bir hastalık geçirdim. Bu hastalık dönemi şekerin tüm dengesini bozdu ve altı ay boyunca şekerim 600-700'ler civarında seyretti. Sonra düzeldim. Bisiklete binerken insülin ve öğünleri nasıl ayarlıyorsunuz? Sabah saat 08.30'da kahvaltımı bitirip, 09.00'da ilacımı alıp, dışarı çıkıyorum. Bisikletimi sürecek olsam bile 11.00'e doğru, ara öğün, meyve ya da sandviçle karnımı gayet normal şekilde doyuruyorum. Saat 13.00'te nerede olursam olayım insülinimi alıp yemeğimi yiyor ve hayatıma devam ediyorum. Kan şekerini kendi kendine ölçüm kuralları Şeker düzeyini iki farklı aletle ölçmek mümkün. 1- Görsel yöntem: Bu yöntemde küçük bir plastik şerit kullanılır. Şeridin bir ucunda yumuşak bölge vardır. Bu bölgedeki özel madde şekerle temas ettiğinde renk değiştirir. Kan şekerinizi bu yöntemle ölçecekseniz, parmağınızı delerek bu özel çubuğa kanınızı değdirmeniz yeterli. Kullanım talimatında belirtilen süreye özen gösterin ve çubuğun kanı emmesini bekleyin. Eğer bu süreye dikkat etmezseniz ölçümünüz yanlış olur. Şeridin uç kısmında beliren renkle şerit kutusunun üzerindeki renkleri karşılaştırarak şekerinizin düzeyini anlamanız mümkün. 2- Aletle ölçüm: Görsel yöntemdekine benzer bir ölçüm şekli. Yalnız burada şeker oranını renkle değil aletin kendi hafızasıyla belirlersiniz. Şeker ölçüm aleti alırken dikkat: a- Kolay kullanabileceğiniz bir alet seçin. Aleti daha önceden kul lanmış birine danışın. b- Aletle birlikte kullanmanız gereken bazı malzemeler var. Örneğin ölçüm çubukları. Bu çubukların oturduğunuz yerdeki bulunabilirliği ve fiyatı da sizin için önemlidir. c- Taşıyacağınız yere göre aletin boyutlarını belirleyin. d- Ekranı kolayca görüp göremediğinizi önceden kontrol edin. e- Ölçüm sonuçlarını saklamak için geniş bir hafızasının bulunmasına özen gösterin. Böylece hastalığınızın takibi kolay olacaktır. * * * YARIN: Bayram sofrası, adresler |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder