Şeker hastaları için yiyecek değişim listesi

Şeker hastaları için yiyecek değişim listesi

Değişim listeleri, enerji ve besin öğeleri eşit olan besinlerin aynı grupta toplanması ile oluşturulmuştur. Her bir grup için, size verilen değişim sayısını geçmemek koşulu ile seçim yapabilirsiniz. Seçiminizi yaparken yiyeceğinizi aynı grup içinde, bir diğer yiyecek ile değiştirmeniz gerektiğini unutmayınız. UNLU YİYECEK DEĞİŞİMİ 1 unlu yiyecek değişimi: 15 gr karbonhidrat, 2 gr protein içerir. 68 kalorilik enerji sağlar. Yiyecek Adı Ortalama Ölçü Miktar (gram) Ekmek (Buğday, Çavdar, Yulaf) 1 ince dilim 25 Kepekli ekmek 1 ince dilim 25 Hamburger ekmeği ½ 25 Sandviç ekmeği 1/3 25 Yufka 1/8 25 Galeta 2-3 adet 20 Tuzlu bisküvi 2-3 adet 20 Tuzlu çubuk 10-15 adet 20-25 Etimek 2-3 adet 20 Un (Buğday, pirinç, bezelye) 2 silme çorba kaşığı 15 Tarhana 2 silme çorba kaşığı 15 Pirinç (çiğ, pilav, çorba veya dolmada) 2 silme çorba kaşığı 15 Bulgur (çiğ, pilav, çorba veya dolmada) 2 silme çorba kaşığı 15 Kuskus (çiğ, pilav, çorba veya dolmada) 2 silme çorba kaşığı 15 Erişte – çiğ 3 silme çorba kaşığı 15 Şehriye (çiğ, pilav, çorba veya dolmada) 3 silme çorba kaşığı 15 Makarna- çiğ 3 silme çorba kaşığı 15 Patates- pişmiş 1 orta boy 100 Kestane 2 orta boy 30 Patlamış mısır (yağsız) 1 su bardağı dolusu 20 Haşlanmış mısır ½ adet küçük boy En iyi seçim: kepekli ekmek, bulgur, makarna (spagetti) SÜT DEĞİŞİMİ 1 Süt Değişimi: 9 gr karbonhidrat, 6 gr protein, 6 gr yağ içerir. 114 kalorilik enerji sağlar. Yiyecek Adı Ortalama Ölçü Miktar (gram) Süt 1 büyük su bardağı 240 Yoğurt 1 büyük su bardağı 240 1 az yağlı süt değişimi: 9 gr karbonhidrat, 6 gr protein, 3 gr yağ içerir. 87 kalorilik enerji sağlar. Yiyecek Adı Ortalama Ölçü Miktar (gram) Az yağlı Süt 1 büyük su bardağı 240 Az Yağlı Yoğurt 1 büyük su bardağı 240 ET DEĞİŞİMİ 1 Et Değişimi: 6 gr protein, 5 gr yağ içerir. 69 kalorilik enerji sağlar. Yiyecek Adı Ortalama Ölçü Miktar (gram) Köfte (yumurta büyüklüğünde) 1 adet 30 Kıyma 1 köfte kadar 30 Pirzola kemiksiz 1 küçük boy 30 Kuşbaşı et 3-4 küçük parça 30 Biftek 1 cm inceliğinde Avuç içi büyüklüğünde 30 Tavuk eti derili Avuç içi büyüklüğünde 30 Balık eti Avuç içi büyüklüğünde 30-40 Peynir beyaz orta yağlı 1 kibrit kutusu kadar 30 Peynir kaşar ve benzeri 2/3 kibrit kutusu kadar 20-25 Çökelek-lor 1/4 su bardağı kadar 40-45 Yumurta 1 adet 40-50 Sosis 1 adet 40-50 Salam 1 dilim 40-50 En iyi seçim: Tavuk eti derisiz, beyaz peynir, balık eti. SEBZE DEĞİŞİMİ Koyu yeşil ve turuncu - sarı sebzeler (havuç) A vitamininden zengindir. Kuşkonmaz, lahana, Brüksel lahanası, ıspanak ve domates C vitamininden, marul, maydanoz, ıspanak, havuç, enginar gibi sebzeler ise potasyum, folik asit ve posa bakımından zengindir. Sebzeler çiğ olarak veya az su ile pişirilip, pişme suyu ile yenilirse (havuç hariç) serbesttir. Sebzeler etli, etsiz ya da salata olarak yenebilir. Etli sebze yemeğinin içine yağ konulmamalıdır. 1 değişim etli sebze yemeğinin içindeki et miktarına göre et değişiminde azalma yapılmalıdır. 1 A grubu Sebze Değişimi: 6 gr karbonhidrat, 1 gr protein içerir. 28 kalorilik enerji sağlar. Yiyecek Adı Ortalama Ölçü Miktar (gram) Domates 1 küçük boy 100 Domates suyu 1 büyük su bardağı 240 Çarliston biberi 4 orta boy 100 Yeşil sivri biber 10 orta boy 100 Yeşil dolma biber 2 orta boy 100 Kıvırcık salata 15 küçük yaprak 100 Marul 5-6 yaprak 100 Salatalık 1 orta boy 100 Kırmızı turp 1 orta boy 100 Siyah turp 1 orta boy 100 Maydanoz 1 orta demet 75 Yeşil soğan 3-4 orta boy 75 Kuru soğan 1 orta boy 75 Kereviz 1 küçük boy 100 Kırmızı lahana 1/8 orat boy 100 Lahana 4 çorba kaşığı pişmiş 100 Karnabahar 4 çorba kaşığı pişmiş 100 Taze kabak 4 çorba kaşığı pişmiş 150 Ispanak 4 çorba kaşığı pişmiş 150 Semizotu 4 çorba kaşığı pişmiş 150 Pazı 4 çorba kaşığı pişmiş 150 Yaprak pancar 4 çorba kaşığı pişmiş 100 Ebegümeci 4 çorba kaşığı pişmiş 150 Bamya 4 çorba kaşığı pişmiş 75 Taze fasulye 4 çorba kaşığı pişmiş 150 1 B grubu sebze değişimi: 7 gr karbonhidrat, 2 gr protein içerir. 36 kalorilik enerji sağlar. Yiyecek Adı Ortalama Ölçü Miktar (gram) Havuç 1 orta boy 100 Havuç suyu 1/2 büyük su bardağı 120 Şalgam 1 orta boy 150 Bezelye 4 yemek kaşığı pişmiş 100 Pırasa 5 yemek kaşığı 150 Bakla 4 yemek kaşığı 100 Enginar 1 orta boy pişmiş 100 Balkabağı 100 Yer elması 75 KURUBAKLAGİL DEĞİŞİMİ Bu grup yiyeceklerin özellikle mercimeğin, glisemik indeksi düşüktür. Kuru baklagillerden 5-6 çorba kaşığı yediğinizde öğündeki 1 et + 1 ekmek değişiminden azaltmanız gerekir. Ayrıca yemek içindeki yağ miktarı 1 tatlı kaşığı (5 gr) olacak şekilde ayarlanmalıdır. 1 kurubaklagil değişimi: 13-15 gr karbonhidrat, 6 gr protein içerir. 76-84 kalorilik enerji sağlar. Yiyecek Adı Ortalama Ölçü Miktar (gram) Kurufasulye, nohut, mercimek, börülce (çiğ) 3 silme çorba kaşığı 25-30 Kurufasulye, nohut, mercimek, börülce (pişmiş) 5-6 çorba kaşığı 100 MEYVE DEĞİŞİMİ Taze meyveler A ve C vitamininden ve posadan zengin yiyeceklerdir. Muz, portakal, elma, potasyumdan zengindir. Meyveleri, meyve suyu olarak içerek değil, taze olarak ve kabuğu ile yenilebilen meyveleri kabuğu ile tüketmek, posa alınması açısından faydalıdır. Posadan zengin meyvelerin, sindirim sisteminden emilimlerinin yavaş olması, kan glikozundaki yükselmelerin daha az olmasına neden olur. Ayrıca posa, kendisiyle birlikte alınan yağların emilimini de engellediğinden, kalp-damar hastalıklarının oluşumunu engelleyici etki gösterir. Meyvelerin tadı, içerdikleri asit ve şekerden gelir. Meyve olgunlaştıkça şeker miktarları artar. Bu nedenle kayısı, şeftali, kavun gibi meyveler olgunlaştıkları dönemde yenilmemelidir. 1 meyve değişimi: 10 gr karbonhidrat, 40 kalorilik enerji sağlar. Yiyecek Adı Ortalama Ölçü Miktar (gram) Ananas 75 Avokado 1/2 adet 125 Ahududu 1/2 su bardağı 75 Ayva 1/4 orta boy 75 Armut (x) 1 küçük boy 75 Böğürtlen 1/2 su bardağı 75 Çilek 1 su bardağı 125 Dut 1/2 su bardağı 50 Elma (x) 1 küçük boy 80 Erik - kırmızı erik 5 adet 60 Yeşil erik 10 adet 100 Mürdüm eriği (taze) 3-4 adet 50 Greyfurt (x) 1/2 adet 125 İncir (taze) 1 adet 50 Kavun 1 ince dilim 125 Kivi 1 orta boy 100 Karpuz 1 ince dilim 150 Kayısı 1-2 adet 100 Kiraz (x) 15 adet 75 Limon 1 orta boy 100 Mandalina 1 büyük boy 100 Muz 1/2 küçük boy 50 Nar 1/2 adet 75 Portakal 1 orta boy 125 Portakal 1 orta boy 125 Şeftali (x) 1 orta boy 100 Üzüm 15 iri tane 60 Vişne 15 adet 75 Malta eriği (Yeni dünya) 6 adet 60 ( X ) İşaretlilerin glisemik indeksi (kan şekerini yükseltme değeri) düşüktür, bu nedenle tercih edilmelidir. YAĞ DEĞİŞİMİ Yağlar en önemli enerji kaynağımızdır. Tereyağ, margarin, krema, mayonez, zeytinyağı, ayçiçek yağı, zeytin bu grupta yer alan yiyeceklerdir. Yağlar, bitkisel ve hayvansal kaynaklardan elde edilirler. Bitkisel yağlar, oda sıcaklığında sıvıdır. Yağlar, içindeki yağ asitlerinin özelliklerine göre doymuş, çoklu ve tekli doymamış olarak 3 gruba ayrılırlar. Çoklu ve tekli doymamış yağ asitlerini içeren yağlar, kolesterol düzeyinin düşürülmesi için önerilir. Çoklu doymamış yağ asidi içerenler; mısırözü, pamuk, soya ve ayçiçek yağıdır. Tekli doymamış yağ asidi içeren yağ, zeytinyağıdır. Doymuş yağ asidi içeren yağlar ise, tereyağ, et yağı, yumurta sarısındaki yağ ve katı margarinler olarak sıralanabilir. İyi bir kontrol sağlanmazsa şeker hastalığı, kalp damar hastalıklarına zemin hazırlayan bir hastalıktır. Besinlerle günlük alınan yağ ve kolestrol miktarının fazlalığı, doymuş yağ asitlerinden zengin katı yağların tüketiminin fazlalığı kalp-damar hastalıklarını artırır. Beslenme programınızda, doymuş, tekli ve çoklu doymamış yağ asitlerini içeren yağlar dengeli bir şekilde yer almalıdır. 1 Yağ değişimi : 5 gr yağ, 45 kalorilik enerji sağlar. Doymamış yağ asidi içeren yağlar Yiyecek Adı Ortalama Ölçü Miktar (gram) Zeytinyağı 1 tatlı kaşığı 5 Sıvı yağ (ayçiçek, mısırözü, soya) 1 tatlı kaşığı 5 Zeytin 5 adet 25-30 Yumuşak kahvaltılık yağlar 1 tatlı kaşığı 5 Fındık, fıstık, badem, ceviz 1-2 adet 10 Mayonez 1 tatlı kaşığı 5 Doymuş yağ asidi içeren yağlar Yiyecek Adı Ortalama Ölçü Miktar (gram) Katı yağ (tereyağ) 1 tatlı kaşığı 5 Kaymak, krema 1 yemek kaşığı 15 Krem peynir 1 tatlı kaşığı 5 En iyi seçim: Doymamış yağ asidi içeren yağlar ÖNEMLİ UYARILAR - Arzu edilen ağırlığınıza ulaşın ve o ağırlığınızı koruyun. - Porsiyon ölçülerinize dikkat edin. - Öğün atlamayın. - Fiziksel aktivitenizi artırın. - Bireylerin günlük besin öğesi ve enerji gereksinimleri farklıdır. Diyet uzmanınız; tahıllar, kurubaklagil, sebze, meyve, süt, yoğurt, et ve yağ olarak ayrılan yiyecek guruplarının her birinden ihtiyacınız olan miktarların saptanmasında size yardımcı olacaktır. Her bir gruptan önerilen miktarda yemeniz, besin öğesi ve enerji gereksiniminizi karşılayacaktır. - Yeterli ve dengeli beslenmek için her gün 7 porsiyon tahıl grubu, 3 porsiyon et grubu, 2 porsiyon sebze grubu, 3 porsiyon meyve grubu, 2 porsiyon süt grubu ve 2 porsiyon yağ grubu seçebilirsiniz. Bu şekilde bir beslenme planı yaklaşık 1200 kalori değerinde enerji sağlar. Ancak her bireyin enerji gereksiniminin farklı olduğunu unutmayınız. - Her gün çeşitli besinler tüketin. - Öğünlerinizi her gün düzenli olarak, aynı zamanda tüketin. - Sebze, meyve, kurubaklagil, kepekli ekmek gibi yüksek posalı yiyecekler, kan şekerinizin kontrolünde önemlidir. - Kilo vermek istiyorsanız, öğün atlamayın. Öğün atlamak bir sonraki öğünde daha fazla yemenize, böylece daha fazla enerji almanıza neden olur. Bu davranış aynı zamanda kan şekerinizi de yükseltir. - Sizin için uygun olan yiyecek tüm aile bireyleri için uygundur. Ayrı zamanlarda yemek yemenize ve ayrı yemekler pişirilmesine gerek yoktur. - Kullandığınız tuz ve yağ miktarına dikkat ediniz. Kaynak: Lilly diabet servisi Yayınları